| 11/07/14 - Wegener dagbladen |
Nou ja... Recensie... IK weet niet of dat woord hier op z'n plaats is, maar toch.
Herman Brusselmans in de Playboy:
![]()
|
WAAR IS MEREL?
Scherp en humoristisch is de roman De Bijvangst van Wanda Bommer. Hierin heeft de gevierde actrice Louise te kampen met haar dwarse puberdochter Merel. Als Louise met haar nieuwe liefde met vakantie naar Toscane gaat, moet Merel mee. Tijdens een plaspauze op een parkeerplaats verdwijnt niet alleen de auto, maar ook dochterlief. Bommer voert je behendig mee naar een heftige en tegelijkertijd ontroerende finale.
![]()
|
| 25 maart 2014 - Limburger e.d. |
O, o, o, wat een prachtige recensie vind ik dit! De recensent heeft alle lagen en laagjes die ik geprobeerd heb ik het verhaal te stoppen gezien en benoemd. Trots!
![]()
"Er zijn verschillende manieren waarop je iemand van zwemles kunt halen, en te laat komen is er één van," dichtte Lieke Marsman als schuldbewuste moeder over het gevoel van tekortschieten tegenover je kind. Louise uit De Bijvangst van Wanda Bommer is zo'n moeder. Ze is een van de drie ik-stemmen, 14-jarige dochter Merel en autodief Titus de andere twee. Louise is een beeldschone actrice, hoewel de 44 levensjaren aan haar knagen, zeker nu ze een relatie heeft met sportleraar Tim, pas 32. Puberdochter en typisch 'paardenmeisje' Merel is met hen op weg voor een vakantie in een Toscaans landhuis, als ze min of meer per ongeluk, als 'bijvangst', bij een benzinestation wordt ontvoerd door de Italiaans-Nederlandse autodief Titus. Hij heeft het voorzien op een auto met een Nederlands kenteken, als hij tot zijn verbijstering een slapend meisje op de achterbank ontdekt. Een cadeautje?
Merel stuurt moeder later een mailtje en de lezer komt er al snel achter dat Titus geen kwade gozer is, maar mama Louise is uiteraard in alle staten. Bommer legt onder dit thrillergegeven een stevig vloertje over groepen, groepsgedrag, gezinnen en over betrokkenheid, opoffering, wedergeboorte en liefde. Van drie mensen die - en dat is erg goed gedaan door de schrijfster die in het dagelijks leven werkt als 'boeker' voor popgroep De Dijk - veel minder van elkaar weten dan de lezer. Ze gaan uit van aannames en vooronderstellingen over de ander, die vaak fout zijn.
Psycholoog David Riesman onderscheidt 'outer'- en 'inner-directed persons'. De laatsten staan stevig in hun schoenen, maar 'outer-directed persons' peilen steeds wat anderen van hen vinden of zullen vinden in een extraverte wereld. In zo'n wereld leven Louise en haar dochter. Van belang is het wat anderen van je vinden als actrice of als moeder, denkt Louise. De schrijfster zet Louise als moeder naast nog twee, maar dan veel jongere moeders in de vakantievilla. De een overbezorgd in de weer met rompertjes, hoedjes, zonnecreme en biologische hapjes, de ander laat de kleine relaxed smullen van de chocopasta. Alle drie willen ze hun kind gelukkig zien. De schrijfster oordeelt niet. Ons bestaan zou heel wat draaglijker zijn zonder het denkbeeld van geluk, zei Flaubert. Titus, Merel en Louise willen niets liever dan gelukkig zijn. Dat streven naar geluk levert bijvangst op, mooie en lelijke cadeautjes die het leven voor je in petto heeft, leert deze spannende, maar vooral wijze en geestig geschreven roman over aanvaarding. Door moeders van dochters, dochters van moeders, man van vrouw en vrouw van man. Plus de acceptatie van het ouder worden en eindelijk de aanvaarding van wie je bent. Misschien is dat pas geluk.
KOEN EYKHOUT
|
| Dag Allemaal - 4 maart 14 |
![]()
De Bijvangst is deze week één van de drie romans in de rubriek 'Het beste van deze week' in Dag Allemaal.
Dag Allemaal is voor Nederlanders wellicht onbekend, maar het is met bijna twee miljoen lezers het grootse weekblad van Vlaanderen.
Kortom: fijn, fijn, fijn ook weer!
|
| Smaak van Italie, maart 2014 |
| Italië Magazine, maart 2014 |
| HDC Dagbladen - 25 feb 2014 |
Verschenen in de kranten van HDC Media (Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, Gooi- en Eemlander etc).
![]()
Je zou haar qua toon de vrouwelijke tegenhanger van Herman Koch kunnen noemen: Wanda Bommer (1969). Ze heeft een soortgelijke, vileine manier van schrijven en hetzelfde vermogen om de actuele tijdgeest te vatten in een vlot verteld verhaal met humor, spanning en vaart. Bovendien weet zij volkomen geloofwaardige personages te creëren. Vooral de 14-jarige Merel in De Bijvangst, overtuigt met haar mengeling van dwarsheid en onzekerheid; Het ene moment bijna vrouw, het volgende weer ontzettend kinderlijk. Het meisje is letterlijk de bijvangst van autodief Titus als hij de auto van haar moeders vriend van een parkeerterrein in Italië jat.
Titus schrikt net zo hard van Merel, die onder een doek lag te mokken, als het meisje van hem schrikt. Maar als snel sluiten ze vriendschap en proberen zo veel mogelijk munt te slaan uit de zogenaamde ontvoering.
Helaas wil moeder Louise niet erg meewerken. Zij is ervan overtuigd dat Merel er met haar Italiaanse vriendje vandoor gegaan is. Door misverstanden en wederzijds onbegrip wordt de situatie van kwaad tot erger.
Helaas vliegt Bommer tegen het eind een beetje uit de bocht door een dramatisch element toe te voegen dat niet past in die ironische geheel. Neemt niet weg dat haar verhaal tot de laatste bladzijde blijft boeien.
Sonja de Jong.
|
![]()
'Stilletjes werkt Bommer door aan een steady oeuvre. Ze schrijft helder, grappig en met veel vaart.
De wegen van actrice Louise, puberdochter Merel en loner Titus kruisen elkaar onverwacht op weg naar het zuiden. En daar wordt uiteindelijk iedereen een beetje wijzer van.'
(Of ik echt zo stilletjes werk aan mijn steady oeuvre zouden we aan mijn gezinsgenoten en de mensen op de uitgeverij kunnen vragen, die me bij tijd en wijle nogal een ongeduldige schreeuwlelijk vinden geloof ik, maar niettemin: blij met Linda!)
|
![]() |
Boekrecensie: De bijvangst - Wanda BommerGeplaatst in door Judith op 18 februari, 2014 - 12:21
Eerder recenseerde ik van Wanda Bommer Engel en Panorama West. Beide boeken kregen van mij de maximale score, vijf van de vijf roze kogels. Mijn verwachtingen voor De bijvangst waren dan ook hooggespannen. Maakt Bommer de belofte waar en levert ze met De bijvangst wederom een must read af?
Het verhaal
Actrice Louise Bergmans heeft het getroffen. Ook al is ze de veertig gepasseerd, ze is nog altijd beeldschoon en heeft voldoende werk en aandacht. Na haar scheiding bleef ze niet lang alleen, ze heeft nu een relatie met de personal trainer Tim, die een stuk jonger is dan zij.
Enige smetje op haar vlekkeloze bestaan is haar norse puberdochter Merel, van bijna vijftien. Merel vindt het echt verschrikkelijk dat ze met haar moeder en Tim mee moet op vakantie, helemaal als haar vervelende moeder voorkomt dat Merel wordt ontmaagd door de knappe Italiaanse Nicola.
Mokkend verschuilt ze zich op de achterbank van de Jaguar van Tim, en weigert ook maar een woord te zeggen als ze naar hun volgende vakantiebestemming rijden, een grote villa waar ze met vrienden van Tim zullen verblijven.
Onderweg naar de villa stoppen ze bij een benzinepomp, en lopen Louise en Tim naar de winkel. Tim laat de sleutels in de auto, zodat Merel muziek kan blijven luisteren. Autodief Titus ziet een dure Jaguar staan, met de sleutels nog in het contact, en besluit de auto mee te nemen, zonder door te hebben dat er onder de hoop doeken op de achterbank een pubermeisje ligt.
De opbouw
Wanda Bommer heeft ervoor gekozen om het verhaal afwisselend te vertellen vanuit de perspectieven van Louise, Merel en Titus. Een slimme keuze, want hierdoor worden de hoofdpersonen niet alleen driedimensionaal, je krijgt ook een duidelijk beeld van hun motieven.
Zo is Merel niet zomaar 'kapot lastig', heeft Louise goede redenen om een 'vervelende moeder' te zijn en blijkt Titus een autodief met een hart van goud te zijn. Een goede man, die iets verkeerds heeft gedaan.
Ze hebben alle drie hun eigen achtergrondverhaal, en naarmate Bommer die verhalen duidelijker in beeld brengt, begrijp je hun handelingen ook beter.
Extra sterk is dat Bommer ieder personage hun eigen stem en stijl heeft gegeven. De stukken van Merel zijn doorspekt met pubertaal en een puberale blik op de wereld, Louise lijkt aanvankelijk een egocentrisch kreng en Titus een simpele man zonder diepgang. Naarmate je verder leest, blijkt dat Bommer je steeds op het verkeerde been heeft gezet.
De humor
De bijvangst is een grappig boek. Man steelt een auto, en treft daarin een pubermeisje aan, en samen beleven ze een hachelijk avontuur. Het zou zo de synopsis voor een zwarte filmkomedie kunnen zijn. Bommer schrijft geen slapstick humor, maar plaatst de serieuze hoofdpersonen in onbedoeld grappige situaties.
Vooral de bijpersonages spelen hierin een belangrijke rol, met als hoogtepunt de continu jammerende "übermoeder" Elisabeth, die meer moeite lijkt te hebben met de verdwijning van Merel dan Louise zelf.
De ontknoping
Bij sommige verhalen kun je van te voren heel goed aanvoelen hoe het afloopt. De bijvangst is niet zo'n verhaal. En dan laat Bommer pas echt merken wat voor goede vertelster ze is, naarmate de ontknoping nadert, wordt het boek gemeen spannend. De vrolijke absurdistische toon verdwijnt, en plots besef je dat er iets ernstigs aan de hand is.
Bommer rondt haast alle verhaallijnen netjes af, waardoor het boek niet echt een open einde heeft. Helaas (of gelukkig?) heeft het wel een einde waar je eigen mond van open valt. Na het lezen van de laatste pagina, had ik even een paar minuten nodig om in te laten zinken wat ik nu precies gelezen had.
Een aanrader!
de bijvangst is een compleet ander boek dan Engel en Panorama West, maar wel net zo sterk. Bommer bewijst dat ze een veelzijdige auteur is, die niet steeds hetzelfde kunstje doet. Al haar boeken lezen makkelijk weg, en De bijvangst is - tot het einde - het meest lichte en vrolijke boek van allemaal, ondanks de heftige thema's die voorbij komen.
De bijvangst krijgt vijf van de vijf roze kogels.
Wil jij dit boek lezen? Via deze link kun je De bijvangst van Wanda Bommer bij Bol.com bestellen.
Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar
Februari 2014
302 pagina's |
| Twentsche Courant ea - 08/02/14 |
De eerste recensie van De Bijvangst! En wat voor eentje.
Verschenen in ondermeer Twentsche Courant, Brabants Dagblad, PCZ.
![]()
|
| moetjelezen.com, Jan.2012 |
Panorama West – Wanda BommerEindelijk heeft de veertigjarige Martijn de liefde van zijn leven ontmoet. Francis, een vrolijke achtentwintigjarige, is de ideale vrouw voor hem. Martijn is zo verliefd dat hij zelfs toestemt om mee te gaan naar Terschelling, omdat Francis nu eenmaal al had beloofd daar met haar familie Oud&Nieuw te vieren. Daar aangekomen blijkt het prille liefdespaar echter wel het -veel te kleine - huisje te moeten delen met de oudste zus van Francis en haar gezin. Voeg daarbij als naaste buren aan weerszijden de andere zus van Francis , met echtgenoot en hun tweeling en de afstandelijke ouders van Francis en de ’gezelligheid’ is compleet.Martijn probeert zich binnen deze turbulente familieperikelen staande te houden, maar snakt naar de dag dat ze weer met de boot van het eiland naar huis mogen.Panorama West is heel gevat geschreven, de dialogen spatten van de bladzijden en het tempo ligt hoog. Dit enerverende boek kostte mij mijn nachtrust, want er zit ook nog een duistere verhaallijn in.Het lijkt mij heel toepasselijk om dit boek als eerste van het nieuwe jaar op mijn blog te zetten, waarbij aangetekend moet worden dat dit sprankelende Panorama West niet alleen geschikt is om tijdens de donkere dagen te lezen.
Geplaatst door Gerda Aukes op zondag, januari 08, 2012  Labels: familieperikelen, Panorama West, Terschelling, Wanda Bommer0 reacties:
Een reactie plaatsen
Links naar dit bericht
Een link maken
|
| Hein van Kemenade - dec 2011 |
| Bol.com Uitgelicht dec.2011 |
Boek-in-bed-tip: Panorama West
Dagenlang een grauwe lucht waar af en toe een waterig zonnetje doorheen schijnt. Om de donkere dagen door te komen heeft Uitgelicht! weer een boekentip voor je. Ons advies: nestel je bij de open haard of een verwarming en geniet van Panorama West.
Alleen 28-jarigen
Panorama West gaat over Martijn. Martijn is zijn hele leven al verliefd op 28-jarige vrouwen. Pas op zijn 40e ontmoet hij de 28-jarige vrouw van zijn leven, Francis. Na een paar maanden samen vraagt Francis of Martijn kerstvakantie wil vieren met haar familie op Terschelling. Door de omstandigheden komt allerlei oud zeer naar boven en moet Martijn proberen de dagen heelhuids door te komen.
Pijnlijk herkenbaar
Tijdens de vakantie nuttigen Martijn, Francis en de diverse familieleden grote hoeveelheden alcohol. Iedereen is in constante staat van beneveling. Dit samen met oud zeer, geheimen, irritaties en het feit dat ze constant op elkaars lip zitten zorgt voor veel onderhuidse spanning. De ruzies, irritaties, familieverhoudingen en stekelige opmerkingen zijn pijnlijk herkenbaar.
Spanning op Terschelling
Het verhaal speelt zich grotendeels op Terschelling af. De schrijfster, Wanda Bommer, komt al jaren op de eilanden en heeft een speciale band met dit stukje Nederland.
“De sfeer, de kleinschaligheid, het feit dat je met elkaar zit opgescheept als de laatste boot vertrokken is…”
De sfeer die ze neerzet geeft Terschelling zeer goed weer, een duidelijk teken dat ze het eiland intiem kent. De verscheidenheid in de natuur komt ook aan bod: de duinen, de bossen, het moeras en natuurlijk de zee. Terschelling tijdens de kerstvakantie; de omschrijvingen doen je de deken nog dichter om je heen slaan.
|
| Parool Top 2011, 21-12-2011 |
![]() |
Een onthullend familie-uitje op Terschelling
door Carmen Meuffels, 12 november 2011
Op het Waddeneiland Terschelling maken Martijn en zijn vriendin Britt een wandeling. Wat een ontspannende bezigheid zou moeten zijn, is in de openingsscene van Bommers derde roman, Panorama West, het tegenovergestelde. Het is koud, grauw, nat en donker en de stemming daalt tot onder het nulpunt: Martijn en Britt lijken niets anders te kunnen doen dan bakkeleien. Hun ruzie loopt zo hoog op dat Martijn de laarsloze en tot op het bot verkleunde Britt alleen achterlaat. Daarmee eindigt de wandeling, en tevens het eerste van de drie delen waaruit de roman is opgebouwd vrij abrupt. Maar niet voordat we te weten zijn gekomen dat Martijn drie jaar eerder ook op Terschelling was. Met zijn ex. Die op mysterieuze wijze om het leven gekomen is.
Bommer laat de spanning die een dergelijk onopgelost mysterie vanzelfsprekend oproept beurtelings wegebben en weer opkomen. De relationele twijfels en frustraties van Britt, vanuit wie we het eerste deel beleven, worden onderbroken door banale constateringen, die een welkom tegenwicht bieden aan de moedeloze stemming. Zo constateert Britt dat er een aanhoudende, penetrante oliebollenlucht hangt in hun appartement:
‘Het appartement dat ze gehuurd hebben bevindt zich in het achterhuis van een bakkerij. En de bakker bakt. Hij bakt oliebollen. Waarschijnlijk moet hij alle eilanden van oliebollen voorzien. Of Terschelling heeft de grootste oliebollendichtheid ter wereld. Of de man heeft een afwijking. Hoe dan ook, feit is dat hij al vijf nachten oliebollen bakt.’
Na het open einde van het eerste deel verdwijnt Britt uit het verhaal. In het tweede en verreweg omvangrijkste deel van de roman moet zij plaatsmaken voor Martijns ex Francis. Figuurlijk dan: het tweede deel omvat een lange flashback waarin Martijn zijn week met zijn ex en haar familie op Terschelling herdenkt. Die week verloopt stormachtig: Martijns schoonvader laat hem (naar Martijn vermoedt met opzet) de boot missen op de heenweg, en bij aankomst blijkt Martijn een huisje in het appartementencomplex Panorama West te moeten delen met niet alleen zijn geliefde, maar ook met haar zus Gemma en diens man en zoontje.
Alsof dat nog niet erg genoeg is, blijkt Gemma ook nog eens ronduit irritant te zijn. Zo refereert ze vaker dan nodig en met een zeker genoegen aan de kater die Martijn op een avond heeft opgelopen, en sluit ze hem en Francis buiten wanneer ze niet op tijd (lees: voor de door haar ingestelde avondklok) thuis zijn. Alles wat ergerniswekkend is aan Gemma en aan de andere familieleden wordt gelukkig ruimschoots gecompenseerd door Martijns grenzeloze liefde voor Francis en zijn daaruit voortvloeiende geluksgevoel. Zonder te vervallen in kleffe dialogen of overdreven metaforen maakt Bommer Martijns romantische gevoelens op een vertederende manier invoelbaar: ‘Ik ken Francis Cornelisse nog maar een halve dag, maar weet dat vanaf nu alles anders zal worden.’
Martijns roze bril kan echter niet verhinderen dat de sfeer binnen huisje Goudsbloem en binnen de gehele familie gestaag verslechtert. Wanneer de zussen geen ruzie hebben, zijn de kinderen van Francis’ zus Chantal zoek, en wanneer de kinderen gevonden zijn en het nieuwe jaar aanbreekt, barst Francis’ moeder om onduidelijke redenen uit in een onbedaarlijk gehuil. Drama alom, en ondertussen zijn we geen stap dichter bij de opheldering van het mysterie dat aan het begin werd opgeroepen.
Toch blijft de spanning aanwezig, al is dat meer te danken aan het feit dat we als lezers wéten dat er nog een onthulling moet komen dan aan de zinnen waarin Bommer de spannende sfeer expliciteert. Zinnen zoals ‘er hangt al voldoende spanning in huisje Goudsbloem. De atmosfeer knettert ervan’ doen het effect eerder teniet en lijken te getuigen van een onderschatting van de lezer, die ook zonder een dergelijke constatering al lang begrepen heeft wat er aan de hand is.
Zulke zinnen heeft Bommer helemaal niet nodig: Panorama West is spannend, en de uiteindelijke onthulling de moeite van het wachten waard. Dat wachten voelt overigens dikwijls niet aan als wachten; de soapserieachtige familietaferelen bieden genoeg leesvermaak. Bommers derde roman eindigt mooi cyclisch op dezelfde manier als hij begon: met een beschrijving van de wandeling van Martijn en Britt. In deel drie wordt precies dezelfde scène beschreven, met als enige verschil het perspectief: ditmaal zijn we deelgenoot van Martijns beleving. Alle losse eindjes worden in dit laatste deel door Bommer keurig aan elkaar geknoopt, terwijl het open einde tegelijkertijd de spanning handhaaft die Panorama West van begin af aan tot een intrigerende roman maakt.
Het auteursrecht berust bij de respectieve auteurs van de teksten op Recensieweb. |
![]()
Het is dat Martijn Marsman nog steeds op een roze wolk leeft sinds hij vier maanden geleden de vrouw van zijn dromen ontmoette, anders had hij er niet over gepiekerd de kerstweek op Terschelling te slijten. Met niet alleen Francis Cornelisse, maar ook met haar ouders en twee getrouwde zussen plus nakroost. Het omvangrijke gezelschap verblijft in drie vakantiehuisjes. Martijn en Francis delen hun onderkomen met zus Gemma, echtgenoot Stijn en zoontje Ruben.
Dit scenario, optgetekend door Wanda Bommre in de roman Panorama West, staat garant voor ellende. Gemma is een dodelijk vermoeiende controlfreak met een pesterig karakter. De andere zuster, Chantal, doet zich voor als een dromerig trutje. Ondertussen heeft zijn wel voorkomen dat Martijn zijn nieuwe roman, Zilverzout, kon presenteren in het tv-programma dat zij redigeert. Niet interessant genoeg.
Wanneer de kinderen na een slopende dag naar bed zijn, kunnen de hoofdpersonen met goed fatsoen het gezinsleven achter zich laten. Chantals avontuurlijke echgenoot, Milan, weet altijd wat in het dorp te doen is. Een muziekquiz of het optreden van een gelegenheidsband. Het drietal drinkt stevig door. De volgede dag wordt de kater rond etenstijd wat draaglijker en zorgt het avontuurlijke uitje voor nieuwe afleiding.
In de loop van de week van de week ontdekt Martijn dat hij zijn visie op de schijnbaar ongecompliceerde Francis drastisch moet bijstellen. Aanvankelijk weigert ze uitsluitsel te geven over wat haar zoal dwarszit. Vlak voor de terugreis barst de bom.
De auteur toont zich in haar derde roman een superieure verteller met een benijdenswaardig taalgevoel. Als de vakantieperikelen tegen het eind plaatsmaken voor inktzwart drama, blijft haar verteltrant redelijk opgeruimd. Daarmee voorkomt ze dat het verhaal een larmoyante wending neemt. Het grootste compliment dat we Bommer kunnen maken, is dat ze schrijft als een vent. Een vent van het kaliber Ruth Rendell in haar beste jaren.
|
| Dagblad vh Noorden - 16/11/11 |
| Cultuurbewust.nl - 01/11/11 |
Zoek: Wie Wat Waar
Wie: Wanda Bommer
Wat: Panorama West
ISBN: 9789038894355
Uitgeverij: Nijgh en Van Ditmar
Verzwegen geheimen in Panorama West Recensie Tags
nov1
Door: Derk van Deth
Wanda Bommer, bekend van Boom(2008) en Engel (2009) laat in haar nieuwste roman Panorama West zien dat ze niet alleen een goede vertelster is, met zakelijke zinnen zonder opsmuk. Ze laat tevens zien dat ze ook een groot onheil zorgvuldig kan ontmantelen.
In Panorama West is Martijn Marsman (40) de hoofdfiguur. Hij is schrijver en heeft inmiddels drie romans op zijn naam staan, maar is nog niet echt doorgebroken. Hij is ook docent aan de schrijversvakschool en krijgt een relatie met een van zijn studentes: Francis Cornelisse (28). Francis wil de feestdagen graag met haar familie doorbrengen op Terschelling en ze haalt Martijn over om mee te gaan.
Karakters
Op het eiland komen alle personages in het verhaal verder tot ontwikkeling. Bommer werkt het karakter van de personen goed uit: omdat de personages botsende eigenschappen hebben, voel je als lezer de spanning in het boek. Van Martijn komen we te weten dat hij nogal stuntelig en knullig is. Hij loopt een blauw oog op als gevolg van een avond stevig drinken en kneust zijn schouder tijdens een val na een avond stappen. Ook vroeger was hij al een brokkenpiloot. Door flashbacks komt de lezer erachter dat Martijn op wintersportvakanties geen held was op de ski’s. Ook de karakters van de andere familieleden worden zichtbaar, hoewel het tamelijk voorspelbare types blijken zoals de vader van Francis die gepensioneerd arts is: na Martijns ongelukjes laat hij er zijn vakkundig oog over glijden.
Benauwdheid
De gedachte om uit de vrijheid van de stad weggerukt te worden en op een eiland vast te zitten beklemt Martijn. Hij en Francis delen hun vierpersoons-appartement met de zwager, de zus en het neefje van Francis. Om het rampscenario vervolgens compleet te maken moeten Martijn en Francis een klein kinderkamertje met kinderbedden delen. ’s Nachts krijgt Martijn het benauwd en snakt hij naar frisse lucht, maar er kan geen raampje open op hun slaapkamertje waardoor hij soms aanvallen van hyperventilatie krijgt. Zo brengt Bommer prima de gelaagdheid over benauwdheid aan in Panorama West.
Intertekstualiteit
Wanda Bommer is werkzaam geweest in de muziekindustrie. Daar weet ze fraai gebruik van te maken in deze roman. Ze gebruikt citaten van bekende en minder bekende popsongs uit de jaren ’80 en ’90 om daar onder andere de sfeerbeschrijving en de emotionele gesteldheid van de hoofdpersonages mee weer te geven.
Op literair gebied wordt onder andere verwezen naar een gedicht van Paul van Ostaijen (‘Boem paukeslag’), Hendrik Marsman, – hoe kan het ook anders met die naam – , en ook de klassieker Nooit meer slapen van W.F. Hermans heeft een plaatsje gekregen. Het effect ervan is slechts terug te zien in het landschap en het motief van het slapengaan.
Vertelster
Bommer laat met haar roman zien dat ze een goede vertelster is. Ze zet de lezer op een verkeerd spoor door het verhaal te openen met hoofdstuk dat vol met clichés zit. Naarmate het verhaal vordert wordt de spanning steeds verder opgebouwd. Als lezer wil je weten hoe het verhaal afloopt met Francis die door haar noodlottige familie wordt overschaduwd.
Bommer gebruikt de dialoog als stijlmiddel om de personages in het boek neer te zetten. Deze dialogen doen natuurlijk aan zodat het verhaal realistisch blijft. Het verhaal wordt verteld vanuit Martijns perspectief, zodat hij kan reflecteren op wat er om hem heen gebeurt. Op deze wijze weet Bommer humor in het verhaal te brengen, zoals in de volgende scéne:
‘Zitten ze daar?’ Ik blijf stilstaan. ‘Ik wil me eerst omkleden.’ ‘Ben je gek,’ zegt Francis. ‘Je ziet er prima uit. Bovendien is het al tien uur. Ze hebben lang genoeg gewacht.’
Zij hebben lang genoeg gewacht. Zij wel. Ik niet. Welnee. Vijf uur in de kelder van een passagiersterminal, met saucijzenbroodjes en Juttersbitter. Dat mag geen naam hebben.
Er kan kan gesteld worden dat Bommer zich verteltechnisch steeds verder ontwikkelt. Hoewel Panorama West nog niet alles heeft om een groteske roman te zijn, moeten we deze auteur in de gaten houden: haar grootste roman komt er nog aan.
01-11-2011 |
![]()
Francis neemt haar kersverse lief Martijn mee naar Terschelling om er met haar familie de eindejaarsfeesten door de brengen. Met z'n velen op enkele vierkante meters, is vragen om wrange familiesituaties. Een fijn getekende cast en emotionele setting. Sterkte karakters, zwakke schakels en hulpeloze toeschouwers. En subtiel en spannend rollenspel met cliffhangers en onderliggende verhaallijnen.
|
| VPRO De Avonden - 13/10/11 |
Schrijver Thomas Verbogt vertelt in het programma De Avonden van de VPRO waarom hij Panorama West een fijn boek vindt. Terugluisteren kan via de link:
http://programma.vpro.nl/deavonden/afleveringen/2011/10/12102011.html
Het item van Thomas zit iets na 22.00 uur in het programma. Niet letten op de zure oprispingen van de presentator, negeren dat de VPRO blijft volhouden dat mijn roman Paviljoen West heet in plaats van Panorama West, en verder veel luisterplezier gewenst!
|
| De Ochtend op Radio NH - 12/10/11 |
Vanmorgen heeft Jan Meng (voorheen van Boekhandel Athenaeum, tegenwoordig o.a. de stem achter de Harry Potter luisterboeken) Panorama West - en in één moeite door Boom en Engel - zeer enthousiast besproken in De Ochtend op Radio NH, het programma van Arjan Burggraaf. Als je goed luistert dan hoor je dat de heren telkens wat moeten giechelen om mijn naam, maar daar kunnen zij ook niets aan doen, dat heb je nu eenmaal met zo'n naam. Leuk om te beluisteren, en dat kan gelukkig ook nog, via deze link:
http://www.rtvnh.nl/programma/38/De+Ochtend+op+Radio+NH
De bespreking van Panorama West begint ongeveer om 10.20 uur.
|
| Groot Roosendaal 05/10/11 |
![]() |
RECENSIE PANORAMA WEST IN DE PLAYBOY
DOOR HERMAN BRUSSELMANS
Dit is een prima roman van mejuffrouw Bommer, vol kwel en vol kommer. Het speelt zich allemaal af op het befaamde eiland Terschelling, een plaats waar ik persoonlijk nooit ben geweest, maar de hoofdpersonages van Bommer zijn er wel geweest. En hoe! Wat een ellende allemaal, zeg. In zeven dagen tijds maakt een familie van vader, moeder, drie dochters, drie schoonzonen en drie kleine kinderen zoveel misere mee, dat je nog medelijden met de lul de behangers zou krijgen ook, dit alles opgeschreven in een uitstekend proza dat enige invloed van Arnon Grunberg heeft ondergaan. De uitblinkers van de familie, dochter Francis en haar vriend Martijn, houden veel van elkaar en toch loopt ook deze liefde bijzonder nefast af. Het einde van hun verbintenis is zo schrijnend en navrant, dat ik durf te suggereren aan alle mensen die van elkaar houden: jaag elkaar in godsnaam niet de dood in! Ten slotte zeg ik: van de roman van Bommer word je slimmer en niet dommer. Een zeer groot compliment.
![]()
|
week 39 | 28.09.11 | 16:30 | | | | | | Door PetraK
Boekrecensie: Panorama West
Wanda Bommer schreef met Panorama West een boek over mijn favoriete Waddeneiland: Terschelling. Maar zo mooi als het eiland is, zo afschuwelijk is de familie waarmee hoofdpersoon Martijn aldaar opgescheept zit.
Vrouwen van 28
Dat komt: hij is meegelokt door zijn nieuwe liefde, de 28-jarige Francis. Martijn, zelf 41 jaar oud, valt al zijn hele leven op vrouwen van 28. Zelfs als jongetje van 5 jaar al, toen hij zijn juf een huwelijksaanzoek deed. Gelukkig valt hij sinds ruim tien jaar meer in de smaak bij de leeftijdscategorie. Als docent op de Schrijversvakschool – hij heeft al enkele boeken gepubliceerd en doet dit erbij als een van de dingen waarmee hij zijn geld verdient – ontmoet hij Francis, die wil proberen of ze ook fictie kan schrijven. Ze vallen meteen op elkaar en een paar maanden later vraagt ze of hij meegaat naar Terschelling, want daar viert haar familie elk jaar kerst en oud en nieuw.
Privacy hebben ze niet
Martijn heeft in het begin wel wat bedenkingen. Zelf heeft hij geen echte familie, dus hij heeft geen verplichtingen rond de feestdagen, maar om nou een week met de hare op te trekken? Toch laat hij zich overhalen, vooral met de gedachte dat hij een week in bed kan doorbrengen met Francis. Dat loopt echter heel anders. Om te beginnen moeten ze een vierpersoonshuisje delen met Francis’ zus Gemma, haar man Stijn en hun zoontje Ruben, dus privacy hebben ze niet.
Beter een fictieve locatie
Bommer kan trouwens niet nalaten om te melden dat dit niets te maken heeft met Panorama West, een werkelijk bestaande accommodatie op Terschelling waar niets mis mee is. Hoe hard de familieleden ook roepen dat huisje Goudsbloem te klein is, Martijn benadrukt een paar keer dat het ‘in een andere situatie’ een heel fijne plek zou zijn, en dat hij er graag terug wil komen om rustig te kunnen schrijven. Goed, het is duidelijk dat Bommer wellicht beter een fictieve locatie had kunnen kiezen voor haar boek, want dan had ze geen uitwegen hoeven bedenken om de uitbater tevreden te houden.
Wat is er toch gebeurd?
Zoals het gaat is Panorama West namelijk wel de laatste plaats waar Martijn zou willen zijn. Zus Gemma blijkt een serpent, andere zus Chantal een egoïstisch meisje dat telkens haar kinderen aan andermans zorg wil overlaten, haar man Milan een vreemdganger en vader Marius een huichelaar die een oude vriend opzoekt met wie niemand iets meer te maken wil hebben. Telkens wanneer deze Lodewijk ter sprake komt lijkt dat bovendien alle zussen over de kling te jagen, met name Francis. Het is al snel duidelijk dat er ooit iets gebeurd is wat de gemoederen nog steeds behoorlijk bezighoudt.
Familie onder elkaar, dat blijft lastig
Panorama West biedt een hoop herkenning. Familie onder elkaar, dat blijft nu eenmaal lastig. Maar zo erg als in deze familie kom je het niet vaak tegen. Daar verwijst Martijn zelf ook meermalen naar, soms met humor – ‘je weet het nooit met die lui van Cornelisse’ – en soms beangstigd. Ergens is het jammer dat hij zelf geen familie heeft, ook al denkt hij op het eiland een paar keer zijn eigen vader te zien (wat overigens weinig toevoegt aan het verhaal). Met vergelijkingsmateriaal had Martijn wellicht nog scherper kunnen neerzetten hoe vreemd de familie Cornelisse werkelijk is.
Uit het stoffige licht
Wanda Bommer heeft een spannend en broeierig boek geschreven, ook al stelt het uiteindelijke mysterie in dit boek weinig voor. Ze moet het vooral hebben van de vaart en de details. De beschrijving hoe Francis ‘uit het stoffige licht tevoorschijn kwam’ is prachtig en de manier waarop alles wordt gezegd, maar niets te veel, vind ik knap. En hoe verknipt de familie ook is, ze zijn wel voor me gaan leven. Ik had graag nog langer met ze opgetrokken dan 350 pagina’s. |
Heftig boek: Panorama West - Wanda BommerGeplaatst in door Judith op 20 september, 2011 - 08:45
Nadat ik Engel van Wanda Bommer had gelezen, kon ik niet wachten op nieuw werk van haar hand. Mijn geduld werd danig op proef gesteld, want haast na twee jaar wachten had ik eindelijk Panorama West in handen. Geen tweede 'Engel', maar man oh man, wat een geweldig boek.
Panorama West bestaat uit drie delen, waarvan het eerste en het laatste behoorlijk kort. Na het lezen van het eerste deel, waar Britt en Martijn een wandeling maken over Terschelling, vind ik Martijn nogal een eikel. Hij is continu bezig met zijn dode ex Francis, met wie hij ook ooit naar Terschelling was. In deel twee lees je alles over die ene week, waarin Martijn zijn leven voorgoed veranderde. Aanvankelijk bleef ik vasthouden aan het idee dat Martijn een eikel is, maar al snel veranderde dat hele beeld.
Martijn geeft les op de Schrijversvakschool als hij Francis leert kennen. Ze zit bij hem in de klas, is een stuk jonger en hij valt direct voor haar. Voor het eerst in zijn leven is hij écht verliefd en voor het eerst in zijn leven denkt hij na over een toekomst met een gezin en kinderen. Als Francis hem vraagt om mee te gaan naar Terschelling om daar met haar familie de feestdagen te vieren, lijkt het hem aanvankelijk niets, maar hij besluit toch mee te gaan. Een beslissing waar hij vaak spijt van krijgt, helemaal als zijn schoonvader er al direct voor zorgt dat hij de boot mist.
In de haven van Harlingen denkt hij er nog even over na om terug te gaan naar Amsterdam en Francis het uit te laten zoeken met haar familie, maar hij besluit toch de volgende boot te nemen. Een goede beslissing, want alleen al door Francis in de haven van Terschelling te zien staan, wordt hij nog verliefder. En kom, hoe erg kan het zijn, samen met Francis in een appartement en af en toe wat activiteiten met de schoonfamilie ondernemen?
Heel erg. Want de vader van Francis heeft niet genoeg huisjes geboekt, dus Martijn en Francis delen hun appartement met de zus van Francis, Gemma, haar man Stijn en hun zoontje Ruben. Wat nogal krap is in een klein huisje dat oorspronkelijk bedoeld is voor vier personen. Gemma is dan ook diep beledigd dat hun andere zus, Chantal, met haar man en kinderen wél een eigen appartement heeft. Toch doet Martijn zijn best om bij zijn schoonfamilie in de smaak te vallen. Een behoorlijke opgave, want de week die beloofde een gezellige familievakantie te worden, verandert al snel in een bizarre klucht, vol met oud en nieuw zeer. Waarbij op pijnlijke wijze allerlei familiegeheimen blootgelegd worden en Martijn gedwongen wordt na te denken over zijn toekomst.
Na het lezen van het eerste deel, weet je al dat Francis dood is. Maar als je dan eindelijk het hoe en wat leert, komt het toch nog keihard binnen. Voornamelijk doordat Wanda Bommer het verhaal heel ingenieus op heeft gebouwd, waardoor je langzaam aan al begint te vermoeden wat er gebeurd zou kunnen zijn, maar je er later helemaal naast blijkt te zitten. Na het lezen van het derde deel, zat ik met de tranen in mijn ogen. Verdulle, wat een goed boek, wat een sterk verhaal en wat enorm goed geschreven.
'Panorama West' is geen tweede 'Engel', maar wel net zo ijzersterk. Ik geef Wanda Bommer dan ook weer de maximale score; vijf van de vijf roze kogels, en ik hoop van harte dat er nog veel meer boeken van haar hand zullen verschijnen.
Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar
30 augustus 2011
|
| Dagblad Tubantia 10/09/11 |
Vandaag een prachtige dubbele pagina in Dagblad Tubantia, geschreven door Theo Hakkert.
Voor een beeld, zie:
scaled
En de tekst:
Amper van de boot loopt het al mis. De popmuzikant onder de reizigers, Wouter Planteijdt, draagt zijn gitaar en kleine versterker rechtstreeks naar de kroeg. Het signaal voor een flink deel van het reisgenootschap in zijn voetsporen te treden. Het is zonnig op Terschelling, maar de lokroep van een caféstoel is rond dit middaguur moeilijk te weerstaan.
Wandelen op Terschelling, zo lijkt de boodschap, kan zo maar misgaan. Er lijkt niets aan de hand, maar voor je het weet, neem je een verkeerde afslag en ben je uit elke ooghoek verdwenen.
Laat dat nou mooi passen bij de reden voor dit bezoek aan het eiland. Wanda Bommer (1969) houdt hier haar nieuwe roman ten doop. Panorama West, naar een serie vakantiehuisjes langs de rand van het dorp West-Terschelling. In het boek loopt een wandeling in die ogenschijnlijk lieflijke contreien niet goed af.
De schrijfster – haar derde roman, in het dagelijks leven verder beroemd als ‘boeker van De Dijk’ – had het gezelschap nog wel zo keurig staan opwachten. Maar net op dat moment kwam de four wheel drive van Joop Mulder voorrijden, de creatief directeur van Oerol. Ze kennen elkaar al lang. Met grote regelmaat keert Bommer naar het eiland terug. “Toen ik hier twintig jaar geleden voor het eerst oud en nieuw meemaakte, wist ik dat ik hier altijd zou blijven komen”, zal ze later deze middag vertellen.
Zodra iedereen voor de poorten van de hel van de kroeg is weggesleept en terug op het rechte spoor is, begint een wandeling die deels voert over het traject dat de ongelukkige Britt in de roman aflegt. Wanda Bommer voorop. De schrijfster ten voeten uit: gehakte puntlaarzen in cowboystijl, de rest in zwart. Rokje, leren jas, een detail à la Marlies Dekkers. Al dat zwart doet haar gele paraplu en het rode hart aan een kettinkje om haar nek des te meer opvallen. Ze debuteerde in 2008 met Boom, een jaar later gevolgd door Engel.
In straf tempo leidt ze de reizigers langs pad, duin en land. Na een omtrekkende beweging via Doodemanskisten nadert ze West-Terschelling van de achterkant. “Tot voor kort stonden hier heel grote dennenbomen, echt een bos. Ik moet er nog erg aan wennen dat ze weg zijn. Moet je zien hoe snel de natuur zich hersteld heeft.” Het is inderdaad niet te zien dat hier ooit bomen stonden.
Panorama West is een drieluik. Het eerste en laatste deel beschrijft één en dezelfde wandeling, maar bezien vanuit twee perspectieven. Eerst van de jonge vrouw Britt, later van haar vriend Martijn.
“Het verhaal van Britt is het oudst. Dat had ik geschreven voor een verzamelbundel met verhalen. Ik kreeg daar veel reacties op.” Met name op hoe Martijn zich, in de ogen van Britt, gedraagt is het nodige commentaar te leveren. “Vind je? Dat heb ik van veel mensen gehoord. Ik vind het nogal meevallen. Ik vond eigenlijk dat hij haar nog wel wat harder had mogen aanpakken. Hij had haar wel een klap mogen verkopen.”
Zelf vond ze Britt nogal een hysterica. Waarop ze bedacht het verhaal nog eens op te schrijven, maar dan bezien vanuit Martijn, hoe hij die wandeling beleeft. “Omdat elk verhaal natuurlijk minstens twee kanten heeft.”
Ze loopt het dorp in. Kiest zorgvuldig het juiste pad. “Toen zat ik dus met die beide verhalen over die ene wandeling. Moest ik natuurlijk wel uitleggen hoe Britt en Martijn in die situatie waren beland. Anders hing het allemaal zo maar een beetje in de lucht.”
Dat is het middendeel van het drieluik geworden. Titel: Juttersbitter. Een middenluik van 290 pagina’s. Ze grinnikt in de straten van West-Terschelling. “Daar is het dus even uit de hand gelopen.” Ze heeft zelfs met de gedachte gespeeld Juttersbitter uit te geven zonder de twee zijluiken die aan de basis van het boek hadden gestaan. “Maar toch maar niet. Het hoort allemaal bij elkaar. Zo is het goed.”
In het middendeel gaat Martijn Marsman – hij schrijft, dat moet wel met zo’n achternaam - met zijn nieuwe vriendin Francis Cornelisse naar Terschelling om daar de feestdagen door te brengen. Hij heeft eigenlijk geen zin haar familie daar en dan te ontmoeten, maar ze weet hem over te halen. Francis’ vader bakt hem in Harlingen nog een poets waardoor hij een veerboot later moet. Martijn had nog terug kunnen rijden naar Amsterdam, als hij het signaal had opgepikt.
Ze delen een vakantiehuisje met de zus van Francis en heur gezin. En wat een leuk familieuitje zou moeten worden in de donkere dagen rond kerst en jaarwisseling mondt uit in een serie confrontaties en catastrofes.
“Herkende jij er ook zo veel in?” vraagt ze met een vilein lachje op haar gelaat. “Ik hoor van vrijwel iedereen dat ze op de een of andere manier ervaring hebben met familiebijeenkomsten die heel anders lopen dan vooraf was verwacht. De herkenning bij dit boek is groot.”
De weg leidt terug omhoog. Ze wijst op een bordje op een gebouw. ‘Panorama West’. Hier zijn huisjes te huur. Hier heeft ze flinke delen van haar roman geschreven. Uit een van de huisjes stapt een vrouw naar voren. Wanda Bommers schoonmoeder. Vanaf de duintop is het uitzicht op het dorp prachtig.
Omlaag en weer omhoog, en dan leidt het pad naar het uitkijkpunt ‘boven’ paviljoen De Walvis.
Ze kijkt op de klok in haar iPhone. Vandaar de stevige tred. “We zijn tien minuten te laat. Maar ze zullen er nog wel staan. Ik zoek vier mannen.”
Kan niet missen. Verderop vier mannen. Joop Mulder weer, op zijn sandalen. Maar ook visboer Jetze die het beheer heeft over een voormalig olievat waar hij verse makreel in rookt. Heerlijk.
Achter ons het wad, voor ons de Noordzee. Daar tussen een verzilte zandbank en ogenschijnlijk vredig groen. Het is moeilijk voor te stellen bij dit mooie weer, maar wandelen daar beneden kan heel gevaarlijk zijn. Dat heeft Wanda Bommer zelf al eens ervaren. Nota bene nadat ze het verhaal van Britt al had geschreven. “Ik dacht dat ik richting de Brandaris liep, maar het was de vuurtoren van Vlieland. Dat werd link.”
Wat je je gemakkelijk kunt voorstellen is dat ze hier graag komt. Eerst ging ze juist om te ontvluchten waar ze in Panorama West over schrijft: om de familiebijeenkomsten met de feestdagen te ontlopen. Maar ze kwam thuis met al te enthousiaste verhalen. Steeds meer familie wilde mee. “Gezellig, zo werkt het nu eenmaal.”
Bij de volgende en laatste halte staan de gitaar en versterker die Wouter Planteijdt daar na de overtocht heeft achtergelaten. Het theatertje van West-Terschelling met de logische naam West-End. Een Tuschinski in het klein. Dat ze hier ook films vertonen is niet meer dan logisch.
De roman wordt gepresenteerd. Paul Brandt, hoofdredacteur bij de uitgeverij, durft Panorama West te vergelijken met De avonden. Ook de donkere laatste dagen van het jaar, ook de beklemming in familiesfeer. En: “Hele generaties kunnen zich erin herkennen.”
Op één punt laat Wanda Bommer de volksschrijver achter zich, meendt Brandt. In Panorama West komt veel meer drank voor: ‘de hondstrouwe onderdaan koning Alcohol’.
En popmuziek ook, maar dat vermeldt Brandt niet. Bommers echtgenoot JB Meijers, gitarist van De Dijk, draagt twee stukken uit de roman voor, omlijst door Wouter Planteijdt die ‘The drugs don’t work’ van The Verve en ‘The wind cries Mary’ van Jimi Hendrix speelt. Waarna de ongekroonde koning van Terschelling, Joop Mulder, voor de derde keer opduikt en het eerste exemplaar van Panorama West in ontvangst neemt.
Vraagje nog aan Wanda Bommer. Een familiebijeenkomst op Terschelling die uit de hand loopt. Zij is de eerste schrijfster niet die hier een boek in zag. Het is ook de kortste samenvatting van Lichtval, de jongste roman van Nicolet Steemers. “Nee, sorry, zegt me niks, maar dat ga ik onmiddellijk inhalen. Speelt dat ook hier? Het thema is blijkbaar universeel.”
Wanda Bommer: Panorama West. Uitgeverij Nijgh & van Ditmar. 17,50 euro, e-book 13,95 euro.
|
|
