Noord Holland Dagblad 15-08-2017


Een journaliste op oorlogspad tegen een naar haar idee gevaarlijk vaccin. Een reis dwars door het zuidwesten van de Verenigde Staten. En een tweeling die uit alle macht probeert hun denkbeeldige broertje een echt leven te schenken. Uit deze ingrediënten weefde Wanda Bommer haar nieuwe roman ‘Springbonen’. Allemaal zaken die op een bepaalde manier iets met haar eigen leven te maken hebben. Wat niet wil zeggen dat ‘Springbonen’ een autobiografische roman is.

Ze heeft er, na vier eerdere romans, het patent op: ogenschijnlijk lichtvoetige romans met een gemeen stukje venijn in de staart. ,,Ik vind het zelf leuk als ik om een boek kan lachen. Maar daarnaast moet er voor mij altijd toch net iets meer in zitten.’’ En dat zit er ook in ‘Springbonen’ weer.

Bommer vertelt dit keer het verhaal van Claire en Rogier die samen met hun dertienjarige meisjestweeling een vijf weken durende rondreis door het zuidwesten van de VS maken. Die reis beschrijft Bommer tot in detail. Je zou meteen zin krijgen om ook zo’n reis te gaan maken, langs alle hoogtepunten, buiten de gebaande paden, overnachtend in de meest bijzondere hotels. ,,Dat deel van het boek is geen fantasie. Vier jaar terug heb ik deze reis zelf gemaakt en een dagboek bijgehouden omdat ik toen al van plan was het ooit voor een boek te gebruiken. En inderdaad, ik ben net als Claire in mijn verhaal zo iemand die een reis tot in de puntjes plant en probeert het uiterste eruit te halen. Nachtenlang heb ik, net als ik Claire laat doen, zitten googelen waar de leukste overnachtingsplekken waren en de meest bijzondere bezienswaardigheden. Sommige van mijn vrienden vinden dat benepen, die reizen liever op de bonnefooi. Maar ik vind het heerlijk om te doen en ik hou er niet van als ik tijdens mijn vakantie de halve dag bezig moet zijn met het vinden van een hotelletje waar je dan vervolgens na een nacht met een zere rug en vlooienbeten weer vertrekt. Ik wil genieten van waar ik ben zonder te hoeven piekeren over waar ik slaap.’’

Zo doen ook Claire en Rogier het in de roman. Maar hun reis wordt overschaduwd door een ander probleem. Claire heeft als journaliste onderzoek gedaan naar het vaccin tegen hpv (humaan papilloma virus), het vaccin dat meisjes van 13 tegenwoordig krijgen toegediend ter voorkoming van baarmoederhalskanker. Claire is tot de conclusie gekomen dat dit vaccin allesbehalve risicoloos is, en dat de overheid en de farmaceutische fabrikant vermoedelijk onder één hoedje spelen door het toch aan meisjes op te dringen. ,,Ook dit aspect van het verhaal is in zekere zin autobiografisch. Toen mijn eigen dochter 13 werd, heb ik me verdiept in de voor- en nadelen van deze vaccinatie en ik raakte allerminst overtuigd van het nut ervan. Toen kreeg ik ook nog eens een enquêteformulier van de gemeente toegestuurd met de meerkeuzevraag: ‘hoeveel spijt heeft u als u besluit uw dochter niet in te laten enten en ze krijgt dan later baarmoederhalskanker: veel, weinig, geen’. Dat deed voor mij de deur dicht. Ik heb die enquête niet ingevuld en mijn dochter zelf laten beslissen of ze die prik wel of niet wilde. Het werd nee, want hij beschermt niet echt. Het is in mijn ogen vooral een moneymaker.’’ Bang dat de farmaceut haar zal aanklagen wegens smaad is Bommer niet. ,,Ik heb, op advies van mijn uitgever, de naam van de fabrikant eruit gehaald en ik citeer alleen maar feiten die iedereen zo op internet kan vinden.’’

Hoofdpersoon Claire uit ‘Springbonen’ gaat verder dan dat en heeft een indringende aanklacht tegen het vaccin geschreven. Dat zint haar echtgenoot Rogier niet, want hij is als bedrijfsjurist net benaderd door diezelfde medicijnfabrikant. Als het artikel van Claire gepubliceerd zou worden, kan hij die grote opdracht wel vergeten.

En terwijl de echtelieden daarover bakkeleien, hebben de tweelingdochters op de achterbank iets heel anders aan hun hoofd. Zij hebben kort daarvoor van hun moeder gehoord dat zij eigenlijk een drieling waren, maar dat in een vroeg stadium van de zwangerschap nummertje drie verdwenen is. ,,Een verschijnsel dat echt, en veel vaker dan je denkt, voorkomt. ‘Vanishing twins’ heet het, er is veel over te vinden op internet.’’ De twee naamloze dochters van Claire en Rogier zijn er van overtuigd dat die derde een broertje was en dat hij onzichtbaar nog altijd bestaat. De hele reis trekken zij met hem op en laten zich steeds meer door hem beïnvloeden. ,,Een fascinerend verschijnsel: denkbeeldige vriendjes of familie. Een jongen in mijn omgeving had zo’n denkbeeldige vriend en hij ging heel ver in die fantasie.’’ Dat doen ook de twee meisjes uit ‘Springbonen’, met een dramatische ontknoping aan het eind.

Die ontknoping was er opeens, midden in de nacht, vertelt Bommer. ,,Als ik begin te schrijven heb ik het hele verhaal in mijn hoofd. Ik schrijf ook chronologisch, ik ben niet zo dat ik allerlei losse scenes schrijf en die dan later aan elkaar ga hechten. Zoals het in het boek staat, zo is het ook geschreven. Maar dat neemt niet weg dat ik tijdens het schrijven wel dingen aan mijn oorspronkelijke verhaal verander. Als ik begin, ken ik mijn personages nog niet goed en soms merk ik dat een bepaalde handeling helemaal niet bij hun karakter past. ‘Springbonen’ is wat dat betreft mijn vaagste boek tot nu toe, ik heb al schrijvend heel veel dingen veranderd. Ik had een heel ander einde voor ogen, maar midden in de nacht schoot ik opeens wakker en wist ik dat het zó moest eindigen en niet anders.’’

Terug